We zijn ons er allemaal van bewust dat voedsel niet altijd is wat het lijkt. Veel producten die je in de supermarkt aantreft, bevatten vaak andere ingrediënten dan je zou verwachten, en soms zijn de verwachte voordelen ver te zoeken.
In theorie zouden al deze details op het etiket van het product te vinden moeten zijn. Het probleem is echter dat zelfs deze etiketten op het eerste gezicht niet altijd even duidelijk zijn!
Hoe kun je nu door de handige trucs van producenten heen lezen? En waar moet je vooral op letten bij het lezen van etiketten? Je leest het allemaal in dit artikel.
Etiketten lezen van voeding
Op etiketten staat meer informatie dan de meeste mensen beseffen. Enkele verplichte vermeldingen zijn natuurlijk de ingrediënten en voedingswaarde.
Daarnaast is het echter ook wettelijk verplicht om de herkomst van een product en de houdbaarheidsdatum aan te geven, evenals informatie over mogelijke allergenen.
Het lijkt wellicht als veel werk om dit alles door te nemen, maar het is de moeite waard! Bovendien hoef je slechts één keer de beste keuze te maken voor elk product.
Zodra je een voorkeur hebt gevormd, kun je dat item steeds gemakkelijk in je mandje leggen zonder verdere moeite. Dus investeer die ene keer tijd, het zal je later tijd besparen.
Etiketten lezen: 7 tips
Waar kun je dan het best op letten bij etiketten lezen? We zetten 7 tips hieronder voor je op een rijtje:
1. De volgorde van de ingrediënten
De ingrediëntenlijst is niet willekeurig samengesteld; integendeel, er geldt een specifieke regel: hoe hoger een ingrediënt in de lijst staat, des te meer ervan in het product aanwezig is.
Aan het begin van de lijst vind je dus de hoofdingrediënten, terwijl de kleinere toevoegingen zoals kleurstoffen en conserveringsmiddelen vaak achteraan te vinden zijn.
Daarnaast wordt er extra informatie verschaft door de percentages die soms worden vermeld bij bepaalde producten.
Producenten zijn verplicht percentages te vermelden wanneer een ingrediënt prominent op de verpakking wordt genoemd.
Omdat de lijst op volgorde van hoeveelheid is gerangschikt, geven deze percentages ook inzicht in de verhoudingen tussen de ingrediënten voor en na het genoemde ingrediënt!
2. Zit er suiker in?
Als je toch naar die ingrediëntenlijst kijkt, is suiker een van de eerste dingen waar je op moet letten. Vaak is er meer suiker in je voedsel aanwezig dan je zou verwachten.
Het probleem is dat er zelden simpelweg 'suiker' op het etiket staat vermeld. In plaats daarvan worden allerlei andere verhullende benamingen gebruikt.
Ingrediënten die eindigen op -siroop of -ose zijn vaak verkapte vormen van suiker. Een ander valstrikken zijn uitspraken als "gezoet met ingedikt appelsap."
Ingedikt sap is in feite gewoon pure suiker die uit sap is gehaald; er is niets gezonds meer aan.
In de voedingswaardetabel staat soms onder het kopje "koolhydraten" de vermelding "waarvan suikers." Daar kun je ook zien hoeveel snelle koolhydraten er in een product zitten.
3. Zit er zout in?
Naast suiker is er nog een ingrediënt dat vaak onnodig wordt toegevoegd: zout. Dit kan op twee manieren worden vermeld op de lijst, als natrium of gewoon als zout.
Let er daarbij op dat de hoeveelheden niet exact hetzelfde zijn! In 2,5 gram zout zit ongeveer 1 gram natrium.
Het dagelijkse maximum ligt voor volwassenen op 6 gram zout, wat overeenkomt met 2,4 gram natrium. Houd hier rekening mee bij het lezen van etiketten tijdens het boodschappen doen!
Kies bij voorkeur voor volledig onbewerkte producten, want je nadert dat maximum sneller dan je denkt.
4. Zitten er transvetten in?
Laten we transvetten niet over het hoofd zien. Helaas is het vaak moeilijk te achterhalen hoeveel transvet er nu eigenlijk in een product zit!
Dit komt doordat het niet verplicht is om de percentages transvet op het etiket te vermelden. Alleen margarines en bak- en braadproducten doen dit soms nog wel, maar die kun je beter vermijden.
Over het algemeen is het een negatief signaal als je "gedeeltelijk gehard plantaardig vet" of "gehydrogeneerd vet" op de ingrediëntenlijst ziet staan: dit duidt op transvet.
Je weet misschien niet de exacte hoeveelheid, maar je weet wel dat dit product transvet bevat!
5. Staan vitamines apart?
Het is geweldig als een etiket vermeldt dat een product rijk is aan bepaalde vitamines!
Helaas zijn deze vitamines niet altijd van nature aanwezig in het voedsel; soms worden ze achteraf kunstmatig toegevoegd. In dergelijke gevallen worden ze apart vermeld in de ingrediëntenlijst.
Dit kan zowel met hun vitamineletter als met hun volledige namen zijn (bijvoorbeeld "retinol" voor vitamine A).
Het is belangrijk op te merken dat een vitamine niet per se minder gezond is als deze apart is toegevoegd.
Het is echter wel goed om te bedenken dat je lichaam deze mogelijk iets minder efficiënt kan opnemen.
6. Wat betekent "light"?
Lightproducten zijn nog steeds erg populair, maar helaas vaak ten onrechte. Wanneer je "light" op een verpakking ziet staan, betekent dit dat het product 30% minder calorieën, vet óf suiker bevat dan de normale variant.
Het probleem is echter dat een product met 30% minder vet en 100% meer suiker ook als "light" kan worden aangeduid.
Hierdoor kan light pindakaas uiteindelijk vaak veel ongezonder zijn. Bovendien maken deze producten vaak gebruik van kunstmatige zoetstoffen waarvan de gezondheidseffecten onduidelijk zijn.
Het is daarom belangrijk om het etiket zorgvuldig te blijven lezen om niet in deze val te trappen.
7. Ken de voedingsclaims
"Light" is een typisch voorbeeld van een voedingsclaim. Deze claims zijn positieve uitspraken over een product waarvoor wettelijke criteria zijn vastgesteld om te bepalen wanneer ze op de verpakking mogen worden vermeld.
Als je goed begrijpt wat bepaalde claims betekenen, kan dit je veel opzoekwerk besparen. Bovendien voorkom je op deze manier dat je in claims trapt die er positiever uitzien dan ze daadwerkelijk zijn, zoals bij "light" producten.
Hier zijn enkele belangrijke voedingsclaims:
- Vetarm: maximaal 3 gram vet per 100 gram of 1,5 gram vet per 100 ml.
- Vetvrij: maximaal 0,5 gram vet per 100 gram of 0,5 gram per 100 ml.
- Suikerarm: maximaal 5 gram suiker per 100 gram of 2,5 gram per 100 ml.
- Suikervrij: maximaal 0,5 gram suiker per 100 gram of 0,5 gram per 100 ml.
- Zonder toegevoegde suikers: geen suiker of zoetstoffen toegevoegd.
- Van nature aanwezige suikers: verplichte vermelding bij bijvoorbeeld ongezoete fruitproducten.
- Bron van vezels: minimaal 3 gram vezels per 100 gram of 1,5 gram per 100 kcal.
- Vezelrijk: minimaal 6 gram vezels per 100 gram of 3 gram per 100 kcal.
- Bron van eiwitten: minimaal 12% van de calorieën komt van eiwitten.
- Eiwitrijk: minimaal 20% van de calorieën komt van eiwitten.
Conclusie
Tot slot, etiketten lezen van voedingsproducten is essentieel om goed geïnformeerd te zijn over voedingsclaims en de betekenis ervan te begrijpen.
Claims zoals "light" kunnen misleidend zijn, en het is belangrijk om te weten welke criteria worden gehanteerd voor verschillende voedingsclaims, zoals vetarm, suikerarm, en eiwitrijk.
Dit geeft je de mogelijkheid om bewustere keuzes te maken bij het winkelen en om te voorkomen dat je producten kiest die er gezonder uitzien dan ze in werkelijkheid zijn.
Etiketten lezen is een belangrijk hulpmiddel om een gezond en evenwichtig dieet te ondersteunen en om beter geïnformeerde voedingsbeslissingen te nemen.